تریلوژی فیلم پدرخوانده

“پدرخوانده” (با نام اصلی The Godfather) فیلمی داستانی، جنایی محصول 1972 و برنده‌ی جایزه‌ی اسکار همان سال به کارگردانی فرانسیس فورد کوپولا (Francis Ford Coppola) و به تهیه‌کنندگی کمپانی “پارامونت پیکچرز” است که بر اساس رمان سال 1969 نوشته “ماریو پوزو” (Mario Puzo) به همین نام، ساخته شده است. فیلم‌نامه‌ی این اثر حاصل همکاری مشترک فرانسیس فورد کوپولا و ماریو پوزو است. ماجرای فیلم بین سال‌های 1945 تا 1955چون “مارلون براندو”، “ال پاچینو”، “رابرت دووال”، “دیان کیتن” و “جیمز کان” نقش‌آفرینی کرده‌اند. این فیلم خیلی زود مورد توجه منتقدان و تماشاگران عام، نه تنها در ایالات متحده که در تمام نقاط جهان و از جمله ایران قرار گرفت. چندی نگذشت که محبوبیتی بی‌نظیر کسب کرد تا آن‌جا که اکنون مقام نخست را در فهرست 250 فیلم برتر سایت IMDb دارد. به دلیل استقبال فوق‌العاده‌ی تماشاگران از این فیلم، دو سال بعد از اکران آن یعنی در سال 1974، قسمت دیگری از این فیلم به نام “پدرخوانده: قسمت دوم” و در سال 1990 نیز قسمت سوم این فیلم با نام “پدرخوانده: قسمت سوم” ساخته شد.

درباره‌ پدرخوانده باید گفت آن‌چه به این شاهکار کوپولا جذابیتی افزون از حد می‌دهد توجه شگفت‌انگیز او به جزییات است. چه در بازیگری، چه در فیلم‌نامه و چه در نورپردازی و طراحی صحنه‌ی بی‌نظیرش. فیلم‌نامه از نظر ایجاز یکی از نمونه‌های کم‌نظیر سینماست. برای نمونه سکانس مرگ و تشییع جنازه‌ی پدرخوانده و یا سکانس معروف تسویه حساب مایکل با رقبای پدر که از لحاظ بصری به تنهایی با یک فیلم برابری می‌کنند. پدرخوانده تجربه‌ای تکرارناپذیر در تاریخ سینماست که حاصل دست‌یابی به نوعی هماهنگی کامل و بی‌نظیر میان عناصر مختلف تولید است. این فیلم نمونه‌ی نادر یک اثر هنری‌ست که همه چیز آن کامل است؛ بدون آن‌که این کمال‌گرایی صورتی تصنعی و آزاردهنده به خود بگیرد. هیچ فیلمی را نمی‌توان یافت که از بستر جنایت، این همه زیبایی و لذت به مخاطب ارایه دهد.

کوپولا با قسمت دوم پدرخوانده نشان می‌دهد که ساخت پدرخوانده‌ی اول، اتفاقی نبوده است. قسمت دوم پدرخوانده نسبت به قسمت اول آن ساختاری کاملا مدرن‌تر دارد و به قول “سرجیو لئونه”ی فقید، کوپولا وقتی پدرخواند‌ه‌ی یک را می‌سازد قدری حواس‌پرت است اما با قسمت دوم است که او تسلط کاملش را به سینما نشان می‌دهد. در واقع با این فیلم بود که همان تعداد اندک افراد مردد هم کاملا قانع شدند که نابغه‌ی جدیدی ظهور کرده است. گرچه قسمت اول پدرخوانده پرفروش‌تر، مردمی‌تر و به طور کلی برای بیشتر سینمادوستان دوست‌داشتنی‌تر است، اما قسمت دوم نیز چنان که می‌بینیم در فهرست ۱۰۰ فیلم برتر تاریخ سینما از دیدگاه رأی‌دهندگان سایت IMDb در رتبه سوم جای دارد.

در پدرخوانده: قسمت سوم، اپرای Cavalleria Rusticana که با صحنه‌های پایانی این فیلم درآمیخته، نمونه‌ای تکرارناپذیر از تجلی هنر فیلم و موسیقی است. شاید بتوان گفت “ال پاچینو”ی با تجربه‌ی پدرخوانده: قسمت سوم، بسیار با تجربه‌تر و حرفه‌ای‌تر از ال پاچینوی فیلم Serpico و قسمت‌های اول و دوم پدرخوانده، ایفای نقش کرده است. قسمت سوم پدرخوانده به نوعی نتیجه‌گیری و عاقبت تمام جریان‌های زیبایی است که در دو قسمت قبلی دیده‌ایم. هر سه قسمت پدرخوانده در نوع خود شاهکارهایی هستند تکرارناشدنی از اساتید سینما و در رأس آنان “فرانسیس فورد کوپولا”. سه‌گانه‌ی پدرخوانده در مجموع نامزد ۲۹ اسکار شد و ۹ اسکار را برد و نام و نشان مارلون براندو، ال پاچینو، جیمز کان، دیان کیتون، رابرت دنیرو، تالیا شایر، اندی گارسیا و… را برای همیشه در تاریخ سینما و اذهان تماشاگران ماندگار کرد.

نام فیلم: The Godfather

کارگردان: Francis Ford Coppola
ژانر: Drama | Thriller امتیاز: ۲۸۱,۱۹۰ رأی, امتیاز میانگین ۹٫۲ از ۱۰
مدت فیلم: ۱۷۵ دقیقه
جوایز: Won 3 Oscars. Another 19 wins&17 nominations
بازیگران: Marlon Brando, Al Pacino, James Caan, Richard S. Castellano, Robert Duvall …

پدرخوانده” محصول سال ۱۹۷۲ به عقیده بسیاری از منتقدان و تماشاگران حرفه ای سینما یکی از بهترین فیلمهایی است که در طول تاریخ فیلمسازی آمریکا تهیه شده است، نمونه واقعی از یک فیلم کلاسیک آمریکایی. کارگردانی کاملا” حرفه ای فرانسیس فورد کوپلا (Francis Ford Coppola) و بازی زیبای مارلون براندو (Marlon Brando) و آل پاچیونو (Al Pacino) در نقش ویتو کورله اونه (Vito Corleone) و کوچکترین پسرش مایکل از جمله دلایل موفقیت فیلم محسوب می شوند.

موضوع فیلم به سال ۱۹۴۰ و شهر نیویورک باز میگردد، هنگامی که ویتو کورله اونه رئیس یکی از باندهای جنایت و بزرگ یک خانواده مافیایی بود. موفقیت فیلم زمانی ارزش پیدا می کند که به این نکته توجه کنیم در زمان ساخت “پدرخوانده”، سینمای آمریکا مملو از فیلم های گانگستری و جنایی بود.

Godfather Waltz #1

Godfather Waltz #2

نینو روتا آهنگساز موسیقی فیلم “پدرخوانده”

اما دلایل دیگر موفقیت این فیلم چه بود؟ اختلاف بزرگی که “پدرخوانده” (۱۹۷۲) با سایر فیلم های مافیایی و گانگستری زمان خود داشت در دو نکته نهفته بود. یکی سناریوی فیلم بود که در آن رابطه احساسی، انسانی و محکم بین اعضای خانواده کورله اونه را در عین مافیایی و جنایتکار بودن آنها نمایش می داد و دیگری موسیقی بسیار زیبای فیلم بود که جنبه های رمانتیک و احساسی فیلم را تشدید می کرد و در نهایت فیلم را حتی در نظر افرادی که به موضوعات گانگستری علاقه ای ندارند، زیبا جلوه می داد.

Love Theme

موسیقی فیلم ساخته نینو روتا (Nino Rota) موسیقیدان ایتالیایی است که علاوه بر آهنگسازی بعنوان یک رهبر ارکستر بزرگ نیز مشهور است. او در سال ۱۹۱۱ در میلان بدنیا آمد و در سال ۱۹۲۹ از کنسواتوآر سیسل فارق التحصیل شد. روتا طی سالهای ۱۹۳۰ تا ۱۹۳۲ در موسسه کورتیس فیلادلفیا در حال گذراندن دوره های تخصصی آهنگسازی بود. او علاوه بر ساخت موسیقی برای بیش از ۱۵۰ فیلم، تعداد زیادی موسیقی اپرا، باله و کارهای ارکسترال را در کارنامه هنری خود دارد.

Mazurka

آل پاچینو در نقش مایکل کور له اونه

“پدرخوانده” (۱۹۷۲) نامزد دریافت ۱۱ اسکار شد و در نهایت توانست اسکار بهترین فیلم، بهترین هنرپیشه (براندو) و بهترین فیلم نامه اقتباسی را بخود اختصاص دهد. موسیقی فیلم پدرخوانده (۱۹۷۲) کاندید جایزه اسکار شد و در نهایت موفق به دریافت اسکار نشد. اما برای همه دست اندر کاران موسیقی و سینما مشخص است که موسیقی فیلم پدر خوانده از جمله جاودانه ترین کارهای نینو روتا در تاریخ موسیقی جهان بشمار می آید. شاید کمتر کسی باشد که ملودی زیبای قطعه Speak Softly Love را نشنیده باشد و یا حتی نتواند آنرا زمزمه کند. بسیاری معتقد هستند که دریافت جایزه اسکار برای موسیقی فیلم “پدرخوانده” (۱۹۷۴) قسمت دوم، ناشی از تاثیری است که موسیقی قسمت اول فیلم بر روی هیئت ژوری اسکار گذاشته بود.

New Godfather

روتا برای ساخت موسیقی این فیلم از ترکیب سبک خاص موسیقی جاز (Jazz) ایتالیا با موسیقی احساسی سیسیل استفاده کرد. نتیجه کار با وجود آنکه کاملا” رمانتیک و احساسی بود توانست در تمام صحنه های فیلم اعم از احساسی، هیجانی، صحنه های درگیری و نبرد و … حضور داشته باشد. توانایی جالب موسیقی این فیلم آن است که مخاطب پس از پایان فیلم بدون شک خاطره ای از موسیقی آن را در ذهن خود بیاد خواهد داشت و این نکته ای است که از زیبایی و عجین شدن موسیقی با موضوع فیلم حکایت دارد. کافی است سه یا چهارنت از تم اصلی را بشنویم آنگاه بسادگی می توانیم آنرا ادامه دهیم و این چیزی جز نفوذ ملودی در طول فیلم در اعماق احساس انسانی نیست.

The Pickup

جلسه برقراری صلح و آشتی میان خانواده های ایتالیایی

موسیقی فیلم با یک والس زیبا بنام The Godfather Waltz آغاز می شود که نمایانگر نجابت و اشرافگری یک خانواده بزرگ ایتالیایی است. روتا در قسمت های میانی فیلم بازگشت مجددی به این تم دارد. اما همانطور که قبلا” اشاره کردیم تم اصلی که به Love Theme و یا Speak Softly Love معروف است به چنان شهرتی دست پیدا کرد که امروزه مردم در اقصی نقاط جهان با آن آشنایی دارند. اجرای زیبای آکاردئون و ماندولین روی اجرای سازهای زهی از یک طرف، هارمونی و آکوردهای زیبا از طرف دیگر دست به دست هم دادند و تشکیل موسیقی ای را دادند که امروزه به موسیقی مافیا معروف شده است. The Pickup موسیقی قسمتی دیگر است که از تم اصلی گرفته شده اما اینبار با فضایی نزدیک به Jazz. مازورکا از دیگر قطعات زیبایی است که به هنگام شادی ها در فیلم از آن استفاده میشود نمونه ای زیبا از تاثیر موسیقی شاد اروپای شرقی بر قسمتهای غربی اروپا. روتا همچنین برای قسمت پایانی تم اصلی را با بهره گیری از گروه کر اجرا کرده است.

Andy Williams, Speak Softly Love

هرچند در ساخت موسیقی قسمتهای دوم و سوم “پدرخوانده”، دو آهنگساز دیگر یعنی پیترو ماسکانگی (Pietro Mascagni) و کارمینه کوپلا (Carmine Coppola) نیز دست اندر کار ساخت موسیقی بودند، اما هیچیک از بینندگان فیلم یا شنوندگان موسیقی آن نمی توانند منکر تاثیر عمیق موسیقی قسمت اول فیلم بر روی قسمت های بعدی آن شوند. نینو روتا در سال ۱۹۷۹ در شهر رم از دنیا رفت.

در انتها به قسمتهایی از موسیقی “پدرخوانده” دو و سه توجه کنید:

The Godfather II , Intro

Love Theme From The Godfather III